چرا سفره گرانیها با افتتورم هم جمعنشد؟
تاریخ انتشار: ۲۰ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۰۵۸۷۰۱
اعتماد نوشت: دولت سیزدهم مدعی است که سریعترین کاهش نرخ تورم در سه دهه اخیر در این دولت رخ داده و این در حالی است که نرخ تورم در کشور همچنان بالای ۴۰ درصد است به گونهای که در مهرماه ١٤٠٢ نرخ تورم سالانه برای خانوارهای کشور به ٤٥,٥ درصد رسیده است که دامنه تغییرات آن برای دهکهای مختلف هزینهای از ٤٤.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
افزایش نرخ تورم تبعات اقتصادی و اجتماعی زیادی برای جامعه به همراه داشته و دارد و اقشار کم درآمد و محروم را بیش از سایر طبقات جامعه مورد هدف قرار داده است. به گونهای که خانوارهای روستایی در استانهای محروم بیشتر از خانوارهای شهری متضرر شدهاند و این مساله روی سبد معیشتشان هم تاثیر مستقیم داشته و هر چه تورم و گرانی بیشتر شده قدرت خرید مردم هم افت کرده است.
در حالی که متوسط افزایش حقوق کارمندان، کارگران و بازنشستگان در سال جاری از ۲۵ درصد فراتر نمیرود و دولت هرگونه درخواست برای افزایش حقوقها را رد میکند، اما گزارش اخیر مرکز آمار ایران تصریح میکند که در مهر ۱۴۰۲ از میان ۵۳ قلم خوراکی منتخب در نقاط شهری ایران، ۱۸ قلم افزایش قیمتی بالاتر از نرخ تورم نقطهای نقاط شهری (۳۹.۳ درصد) داشتهاند.
فقط ۱۵ قلم از مجموع ۵۳ قلم کالای یاد شده در مهر نسبت به ماه قبل آن کاهش داشته که جز ۳ قلم برنج ایرانی و روغن جامد و مایع، بقیه کالاهای غیرمهمی، چون موز و پسته و هویج و بادمجان و خربزه و مانند آن بودهاند.
اخیرا رضا کنگری، رییس اتحادیه بنکداران موادغذایی از کاهش قدرت خرید مواد غذایی مردم خبر داده و گفته است: «قدرت خرید مردم در پی تورم و گرانی کالاها پایین آمده و این موضوع بازار را راکد کرده است و تقاضا برای اقلام اساسی ارزان قیمت افزایش پیدا کرده و مردم به جای خرید گوشت قرمز، سویا تهیه میکنند و در سبد غذاییشان برنجهای ارزانقیمت جای برنج ایرانی را گرفته و در صورتی که کاهش تقاضای داخلی ادامهدار باشد، تولیدکنندگان کالاهایشان را به بازارهای خارجی صادر خواهند کرد.»
اگر نرخ تورم در چند ماه گذشته روند کاهشی داشته و قیمت دلار هم رشد چندانی نداشته پس چرا کاهش نرخ تورم و ثبات نسبی نرخ دلار روی قیمت کالاهای اساسی و مواد غذایی تاثیر چندانی نداشته و قدرت خرید مردم کمتر از قبل شده است؟ چرا اقدامی موثر و ملموس-البته جز مصاحبه کردن و آمار دادن از موفقیتهای کنونی- برای کاهش قیمتها و مشاهده آن در مغازهها صورت نمیگیرد؟
مردم سبد غذاییشان را با کالاهای ارزانتری پر میکنندحسین راغفر، اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا در این باره معتقد است؛ قیمت دلار همچنان بالاست و همین موضوع هم باعث افت قدرت خرید مردم شده است. ضمن آنکه درآمد مردم هم در این مدت افزایشی نداشته تا تغییر مثبتی روی سبد غذاییشان داشته باشد. در چند سال اخیر هم میزان دستمزدها تناسبی با گرانی کالاها نداشته است.
این اقتصاددان در ادامه به «اعتماد» گفت: افت نرخ تورم به معنی کاهش قیمت کالاها نیست و به این معنی است که قیمتها با سرعت کمتری رشد داشته است. بنابراین قدرت خرید مردم مرتبا افت کرده و مردم هم به تهیه مواد غذایی ارزانتری روی آوردهاند.
کاهش قدرت خرید مردم معضلات اجتماعی را به دنبال دارداین استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که کاهش قدرت خرید مردم بیشتر جنبه اجتماعی دارد یا اقتصادی افزود: این موضوع بیشتر به لحاظ اجتماعی حایز اهمیت است؛ چراکه با کاهش قدرت خرید مردم میزان تقاضای کالاها هم کمتر از قبل شده و نارضایتیها افزایش پیدا کرده و رکود هم در جامعه عمیقتر شده است. نکته بعدی اینکه همزمان با افزایش تورم با معضلات اجتماعی بیشتری روبهرو شدهایم. در کنار این مساله بسیاری از تقاضاهای والدین در بازار برای تامین نیازهای فرهنگی و اجتماعی فرزندانشان هم کمتر شده که همین موضوع پیامدهای روحی و روانی بیشتری برای خانوادهها به دنبال داشته است.
او افزود: اگر که ما شاهد ناآرامیها و نارضایتیهایی در چند سال گذشته بودیم ریشه آن را باید در ناتوانی خانوارها برای تامین نیازهای اساسی اعضای خانوادهشان جستوجو کرد، زیرا مردم زمانی که توان تامین نیازهای خود را نداشته باشند خود به خود دچار مشکلات روحی و روانی جدی میشوند و نارضایتیها هم افزایش پیدا میکند.
سهم دستمزدها در تولید ناخالص داخلی زیر ۱۵ درصد استراغفر با بیان اینکه کلیه این مشکلات از سیاستگذاریهای غلط نشأت میگیرد، خاطرنشان کرد: در صورتی که سیاستگذاریها به درستی انجام میشد جامعه هم امروز در این شرایط قرار نمیگرفت، متاسفانه بسیاری از تصمیمات و سیاستگذاریها نه تنها روی قدرت خرید مردم اثرگذار بوده، بلکه روی کارکردهای اقتصادی کشور هم تاثیرگذار بوده است.
این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که آیا افزایش دستمزدها باعث رشد تورم در جامعه خواهد شد؟ گفت: این سخنان از اساس اشتباه است، چراکه سهم دستمزدها در تولید ناخالص داخلی کشور زیر ۱۵ درصد است به خصوص در بخش تولیدی کشور، بنابراین معنای دیگر آن این است که آن سوی مساله باید نگاهی به سیاستگذاریهای اشتباه مسوولان کرد که منجر به تورمهای بالا شده و اینکه در نهایت مردم هستند که باید هزینههای این تورم را بدهند و انتظار افزایش دستمزدها را هم نداشته باشند.
تورم به معنای افزایش مستمر قیمتهاستراغفر در مورد فرق میان تورم و گرانی کالاها هم افزود: تورم به معنای افزایش مستمر قیمتهاست و به همین دلیل هم مشکلی که به وجود میآید، این است که به صورت مستمر از قدرت خرید مردم کاسته میشود و بیشترین آسیب تورم هم متوجه گروههای پایین درآمدی است و افرادی هم که دارایی کمی دارند ارزش داراییشان نسبت به نرخ تورم رشد نمیکند.
این اقتصاددان تصریح کرد: در مقابل رشد تورم باعث تعدیل شدن دارایی ثروتمندان میشود و ارزش داراییشان هم با رشد تورم افزایش پیدا میکند، اما به دلیل اینکه طبقات ضعیف جامعه فاقد دارایی هستند فاصلهشان با تامین حداقلهای زندگی هم بیشتر از قبل میشود.
افزایش تورم آسیب جدی به گروههای پایین درآمدی میزنداو با بیان اینکه افزایش تورم آسیبی جدی به گروههای پایین درآمدی میزند، گفت: تورم یک نظام بازتوزیعی و به زیان محرومان و طبقات پایین جامعه و به نفع ثروتمندان است و خود به خود آسیبهای آن هم متوجه یک گروه خاص میشود و طبقات ضعیف جامعه هم باید بار این تورم را به دوش بکشند.
راغفر در خصوص ارایه کالابرگ و کوپن از سوی دولتها به طبقات محروم جامعه نیز گفت: این موضوع بستگی به نوع کالاهایی دارد که در اختیار مردم قرار میدهند و اگر در شرایط کنونی که دولت با مشکلات زیادی هم روبهرو شده خدمات اجتماعی دولت در تعهدات قانون اساسی به جای پرداخت نقدی برای مردم تامین شود یا اینکه کالاهای اساسی را با قیمتهای ارزانتری به دست مردم برسانند، مفیدتر است.
این کارشناس اقتصادی افزود: گسترش حمل و نقل عمومی ارزانقیمت، امکان دسترسی به مسکن ارزان، آموزش و پرورش و آموزش عالی رایگان و خدمات سلامت رایگان ارزش اقتصادی بیشتری برای مردم و خانوارها به همراه دارد که مستلزم یک مدیریت متمرکز و قوی هم هست که متاسفانه در شرایط کنونی در چشمانداز اجرایی دولت دیده نمیشود.
افت تورم به معنای کاهش فشار بر خانوارها نیستفرشاد مومنی، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز درباره عدم تاثیرکاهش نرخ تورم بر قدرت خرید مردم در بخش مواد غذایی به «اعتماد» گفت: باید وجوه تبلیغاتی مساله را از وجوه عینی و واقعی آن تفکیک کرد که البته این مساله مغایر با هم نیست. در حالی که هر کدام از این مسائل در جایگاه خود هم موضوعیت دارند و برای یک نظام تصمیمگیر بهنجار دقتهای بایسته به صورت مجزا بسیار ضروری است.
مومنی ادامه داد: زمانی که اعلام میشود رشد تورم کاهش پیدا کرده به این معنی است که ابعاد افزایش قیمتها به اندازهای بالا بوده که آهنگ رشد تورم آرام آرام رو به افول رفته، اما این موضوع به هیچ عنوان به معنای کاهش فشار بر خانوارها نیست و فشارها همچنان به صورت فزاینده بر قیمت نیازهای اساسی مردم وجود دارد و فقط آهنگ افزایش آن اندکی افت داشته است.
شاهد رکوردهای بیسابقه گرانیها در دو سال اخیر بودیماین اقتصاددان افزود: نکته بعدی اینکه این مساله به ویژه در مورد قیمت کالاهای اساسی خود را نشان داده و در دو سال اخیر با رکوردهای بیسابقه و کم سابقهای هم همراه بوده و موضوعیت بیشتری هم پیدا کرده است و اگر امروز قدرت خرید مردم کمتر از قبل شده و برخی توان خرید برخی کالاها را هم ندارند به صورت مسالهای ساختاری و بسیار جدی شده است.
مومنی خاطرنشان کرد: در جامعهای که گستره و عمق فقر از حدود متعارف آن فراتر میرود، نابرابریهای درآمدی هم با ابعاد کم سابقهای روبهرو میشوند و این مساله را از سرآغاز اجرای تغییرات ساختاری در ایران تا به امروز به صورت مستمر شاهدیم. اگر نگاهی به گزارشهای تحولات مقداری مصرف کالاهای اساسی از سوی خانوارهای ایران بیندازیم، متوجه میشویم که این مساله یک پدیده مزمن است که ابعاد حادی هم پیدا کرده و باید امیدوار بود که در این زمینه دولت به صورت مسوولانهتری برخورد کند.
دستمزدها هیچ تناسبی با شکاف تورم کنونی ندارداو در ادامه افزود: به عنوان نمونه در سال گذشته قرار بر این بود که در خصوص حداقل دستمزد نیروی کار تصمیمگیری شود و یکی از وعدههای حیاتی و مهمی که دولت در ازای عدم جبران قدرت خرید از دست رفته نیروی کار مطرح کرد، این بود که حداقل دستمزدها چندان بالا نخواهد رفت، اما در ازای آن تلاشهایی برای کنترل تورم خواهیم داشت. پس از آن دیدیم آنچه امروز در این زمینه اتفاق افتاده، این بوده که این دستمزدها هیچ تناسبی با شکاف تورم کنونی و وعدههای رییسجمهور نداشته و باید مشفقانه به دولت تذکر داد تا در تصمیمگیریهای اقتصادی مسوولانهتر برخورد کند.
رشد تورم در ذات خود پدیدهای سیاسی استاین اقتصاددان با بیان اینکه تورم در ذات خود پدیدهای سیاسی است، افزود: تورم محصول اراده و سطح درک مسوولان سیاسی کشور است که از قواعد اقتصادی پیروی میکند.
مومنی در پاسخ به این پرسش که کاهش قدرت خرید مردم چقدر جنبه اجتماعی و چقدر جنبه اقتصادی دارد، گفت: اینگونه تفکیکها اعتباری و قراردادی هستند وگرنه در نفس الامر هر آنچه محرز شود، آثار اقتصادی دارد و به یقین آثار اجتماعی و سیاسی و حتی امنیتی هم به دنبال دارد. به همین خاطر همیشه طی سه دهه گذشته به موازات گرانیها با گسترش و تعمیق فقر، سرقت، جرم و جنایت، طلاق و حتی بزهکاری اطفال روبهرو بودیم. مستندات کافی این مساله هم در گزارش سه جلدی انتشار یافته از سوی وزارت کشور با عنوان گزارش وضعیت اجتماعی کشور منعکس شده که قابل مراجعه است.
منبع: فرارو
کلیدواژه: گرانی تورم قیمت طلا و ارز قیمت موبایل کاهش قدرت خرید مردم کالا های اساسی سیاستگذاری ها افزایش پیدا مواد غذایی پیدا کرده دستمزد ها خانوار ها رشد تورم نرخ تورم کالا ها قیمت ها روبه رو
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۰۵۸۷۰۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چه رازی پشت تورم ۳۱ درصدی مخفی شده است؟
به گزارش «تابناک» به نقل از فرارو، تورم نقطه به نقطه مهمترین عدد در گزارش تورم است که عقبنشینی کردنش از کانال ۴۰ درصد و رسیدنش به کف کانال ۳۰ درصد را باید به فال نیک گرفت اما هنوز یک پرسش مهم ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده است؛ چرا ما این کاهش تورم را در زندگی روزمره خود احساس نمیکنیم؟ مردم کماکان به مغازه مراجعه میکنند و با انبوهی از کالاهایی مواجه میشوند که قیمتشان به صورت هفتگی بالا میرود. حتی وقتی قیمت روی کالا را میخوانند با تعجب بار دیگر آن را از فروشنده میپرسند و در آخر مجبورند خیلی از اقلام را از سبد خرید خود حذف کنند. آیا فرق است میان تورمی که مرکز آمار ایران بهعنوان مرجع رسمی اعلام نرخ تورم و رشد اقتصادی ارائه میکند با گرانی بهای کالاها؟
اخباری که از وضعیت اقتصادی کشورهای همسایه هر روز شنیده میشود و آنها را در یک مبارزه تنگاتنگ برای بهبود وضع معاش شهروندان خود نشان میدهد، چطور؟ چقدر در این حس و حال ایجاد شده برای مردم نسبت به تورم نقش دارد؟ اینها سوالاتی است که از محمدتقی فیاضی، کارشناس مسائل اقتصادی جویا شدهایم. فیاضی در پاسخ به سوالات به پنج دلیل مهم اشاره میکند.
تورم دو وجه دارد
محمدتقی فیاضی میگوید تورم یک صورت واقعی دارد؛ یعنی آنچه اعداد و ارقام نشان میدهند اما وجه دومی هم وجود دارد: وجه دیگر تورم ذهنی است و همان چیزی است که افراد از وضعیت تورم ترسیم میکنند.
اگر نرخ تورم ۳۰ درصد اعلام شود، این رقم میانگین است که هم شامل کالا و خدمات میشود و هم شامل افراد در جامعه شهری و روستایی. اگر فردی در شهر زندگی میکند، حدود نصف درآمد خود را بابت اجاره میدهد. آن شخصی هم که در روستا زندگی میکند، ۷۰ درصد درآمد خود را صرف تهیه مواد غذایی میکند که بنابراین نرخ تورم برای او دیگر در حد ۳۰ درصد نیست و ممکن است ۵۰ یا ۷۰ درصد احساس شود.
محمدتقی فیاضی ادامه میدهد: در تورمهای بالا، نرخ رشد مواد غذایی بالاتر است و چون مردم به صورت روزانه با این قیمتها سروکار دارند، بنابراین احساس آنها از تورم همیشه بالاتر از آنچه است که در عمل اتفاق میافتد.
تورم با گرانی فرق دارد
محمدتقی فیاضی اعتقاد دارد تورم یک پدیده بلندمدت است: یعنی اگر قیمتها فقط برای یک سال افزایش پیدا کند، به آن تورم گفته نمیشود، بلکه گرانی است. حالا ممکن است نان گران شود یا بنزین یا خدماتی دیگر. اما وقتی تورم اتفاق میافتد که قیمتها به طور مداوم و پی در پی بالا میروند که اقتصاد ایران گرفتار آن است و اتفاقا به انتظارات تورمی شکل میدهد که خودِ این موضوع میتواند محرک تورم باشد.
فروکشکردن انتظارات تورمی زمانبر است
تورم بالا از قبل انقلاب در اقتصاد ایران آغاز شد و طی ۴۵ سال به طور متوسط به میانگین ۲۵ درصد رسید، محمدتقی فیاضی، با ذکر این مقدمه میگوید: همین موضوع باعث شده تا در بلندمدت برای افراد یک ذهنیت شکل بگیرد و آنها انتظار دارند که قیمتها افزایش پیدا کند. بنابراین اگر تنها برای یک ماه یا یک سال قیمتها کاهش پیدا کنند، ذهنیت شکلگرفته پاک نمیشود. باید دو تا چهار سال طول بکشد تا انتظار تورمی فروکش کند و واقعا کاهش قیمت توسط مردم احساس شود.
مقایسه با کشورهای همسایه، مانع احساس کاهش تورم
مقایسه وضعیت ایران با دیگر کشورهای همسایه از سوی ایرانیها، تاثیر زیادی بر احساس و برداشت مردم از پدیده تورم دارد. محمدتقی فیاضی میگوید: در حال حاضر بهواسطه ارتباطاتی که در سطح جهانی شکل گرفته، هیچ اتفاقی مخفی نمیماند و مردم از طریق اخبار از حوادث و اتفاقات رخ داده در دیگر کشورها حتی در دورافتادهترین مکانها مطلع میشوند. این شرایط باعث شده تا مردم نهتنها وضعیت شهر خودشان را با دیگر شهرهای کشور خود مقایسه کنند، نسبت به وضعیت کشورهای مجاور هم حساس شوند.
این یک ذهنیت تاریخی هم محسوب میشود. برای مثال، مردم میبینند که نرخ تورم در کشور عراق که یک کشور جنگزده محسوب میشود و گرفتار داعش است، اما وضعیت اقتصادی مشابه با ایران دارد و اقتصادش نفتی است، حدود یک تا دو درصد است؛ بنابراین مقایسه وضعیت ایران با کشورهای همسایه مزید بر علت است که مردم بهبود اقتصادی را احساس نکنند. ضمن اینکه انتظارات تورمی روی توقعات مردم اثرگذار است.
نگاهی به آخرین وضعیت تورم
گزارش رسمی مرکز آمار نشان میدهد فروردین امسال، شاخص قیمت مصرف کننده خانوار ایرانی به عدد ۲۳۶.۳ رسیده که نسبت به ماه قبل، ۲.۶ درصد افزایش، نسبت به ماه مشابه سال قبل، ۳۰.۹ درصد افزایش و در ۱۲ ماهه منتهی به ماه جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل، ۳۸.۸ درصد افزایش داشته است.
تورم نقطه به نقطه از سال ۹۷ به بعد مدام در حال افزایش بود. سال ۹۸ از ۴۰ درصد عبور کرد و سال ۱۴۰۱ به ۴۶.۵ درصد رسید. سپس در میانه سال گذشته از سرعتش کاسته شد و در اسفند ۱۴۰۲ با تورم نقطه به نقطه ۳۲.۲ درصد رسیدیم. این عدد را آن موقع، کمترین رقم در ۴۳ ماه متوالی میدانستند. کاهش سرعت تورم نقطه به نقطه فروردین امسال با رسیدن به ۳۰.۹ درصد ادامه پیدا کرد.
تورم ۳۰.۹ درصدی فروردین یعنی قیمت کالاها و خدمات بهطور متوسط عوض ۴۶.۵ درصد، بار سرعت ۳۰.۹ درصد افزایش پیدا میکند.
منظور از تورم نقطه به نقطه، درصد تغییر عدد شاخص قیمت نسبت به ماه مشابه سال قبل است. در فروردین ماه ۱۴۰۳، تورم نقطه به نقطه خانوارهای کشور، ۳۰.۹ درصد بوده است؛ یعنی خانوارهای کشور به طور میانگین، ۳۰.۹ درصد بیشتر از فروردین ماه ۱۴۰۲ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کردهاند. تورم نقطه به نقطه فروردین ماه ۱۴۰۳، در مقایسه با ماه قبل، ۱.۴ واحد درصد کاهش داشته است.